Kwiat lotosu, Maria Rodziewiczówna

Moja ocena: 10/10

Kwiat lotosu, Maria Rodziewiczówna

Jak bardzo zwodnicza jest okładka „Kwiatu lotosu” wydanego przez Edipresse!

Przede wszystkim powieść ta nie powinna być klasyfikowana jako literatura kobieca, ponieważ porusza zagadnienia ogólnoludzkie, które nie mogą być dzielone podług płci.

Tytuł nie jest określeniem piękności lica damy w koronkach widocznej na okładce, która nota bene w książce nie występuje, bo kwiat lotosu jest tutaj odniesieniem do buddyjskiej mantry wypowiadanej w celu przekształcenia negatywnych odczuć w drodze do oświecenia. Lotos jest w religii indyjskiej symbolem czystości duchowej oraz życiowego celu i to właśnie definiuje ideę powieści, jaką jest kwestia wolności umysłu i duszy człowieka. 

Główny bohater pragnie osiągnąć ją odrzucając normy i zasady społeczne. Czy rzeczywiście tędy droga?

Atmosferę książki determinuje mroczny umysł Rafała Radwana. Jest to mężczyzna sarkastyczny i cyniczny. Nihilista i anarchista, który za wolność człowieka uważa odżegnanie się od wszelkich zasad i więzów rodzinnych, społecznych, kościelnych, narodowych. Tego typu światopogląd wpływa na jego oryginalne zachowanie, a w szczególności na sposób traktowania innych. Gdy z taką postawą idzie w parze piękna twarz i fizjonomia, to razem tworzą demoniczną mieszankę. 

Jednak czy rzeczywiście brak serca to wolność i siła, a okazywanie pozytywnych uczuć jest oznaką słabości? Przez całą powieść toczy się walka odmiennych postaw.

Czym zatem jest wolność człowieka? Czy tak jak według głównego bohatera to między innymi bycie niezależnym od jakiejkolwiek osoby? „Cóż to jest małżeństwo? Ułatwienie spisu ludności i powstrzymanie koczowniczego trybu życia. Jeśli wasz Bóg jest czystym duchem, po co taki związek odbywacie w kościele? To bezsens!”.

Jaka jest właściwa droga do szczęścia i realizowania siebie? Odpowiedzi na tego typu pytania czytelnik może szukać w filozoficznych wypowiedziach bohaterów przykładając je do własnych poglądów i życiowych doświadczeń. Czytanie „Kwiatu lotosu” to ciągła dyskusja w myślach z bohaterami i treścią książki.

Okładka innego wydania "Kwiatu lotosu",
której postaci idealnie pasują do bohaterów książki

Rafał Radwan wygłasza tak płomienne przemowy i jako filozof tak wspaniale dowodzi swoich racji, że zdawać by się mogło, że to poglądy samej autorki, która przecież kojarzy się z takimi wartościami jak dobroć, tradycja, patriotyzm. Nie tylko swoją twórczością, ale i czynami propagowała pracę na rzecz potrzebujących. Odmiennie niż postawa jej bohatera Radwana. W jego sercu toczy się odwieczna walka zła z dobrem. Jednakże i Rodziewiczówna wyłamywała się w pewien sposób z niepisanych społecznych zasad.

Radwan idzie przez życie nie oglądając się za siebie, nie licząc się z uczuciami innych, raniąc ludzi. W końcu nie wytrzymując panujących zasad, wyrusza z grupką znajomych w wędrówkę po świecie, gdzie poznaje inne kultury i inną mentalność. Dążenie do szczęścia i spełnienia według własnych zasad okazuje się uniwersalnym celem każdego człowieka niezależnie od społeczeństwa, w jakim się wychowuje. Czy jednak wolność to bezprawie i egoizm? Czy podróż pełna trudów i przygód potrafi zmiękczyć zatwardziałe serce?

Książka zawiera wątki miłosne, jednak nie stanowią one osi książki, a występują jako jedno z podstawowych ludzkich uczuć i obrazują główne zagadnienie.

Kwiat lotosu występujący w mantrze ma wiele interpretacji. W powieści te „kwiaty życia i miłości” występują jako symbol osiągnięcia pragnień, skończonego życiowego celu, którym może być osoba, jakiej się pragnie.

Lotos - kwiat, który wyrasta z mułu czysty i piękny

Istotnym elementem w powieści jest kwestia miana człowieka. Określenie to używane jest wobec osoby o najwyższych wartościach, imię pozytywne i przeciwstawne „ślepej tłuszczy, kierowanej przez teorie zbutwiałe, zachowane, jak mumie, wbrew i pomimo postępu wiedzy i wolnego rozumu”. Zależnie jednak od reprezentowanego poglądu człowiekiem nazywana jest albo osoba samowystarczająca uczuciowo i emocjonalnie, albo doświadczająca cierpliwie cierpienia w imię celów wyższych i dla dobra innych.

Maria Rodziewiczówna była mądrą, pracowitą, zorganizowaną i dobroczynną kobietą. 

Już w wieku 23 lat została właścicielką zadłużonego majątku. Wtedy była już po swoim powieściowym debiucie, którym był „Straszny Dziadunio”. 
Choć bohater jej powieści Rafał Radwan wyłamywał się zupełnie ze społecznych zasad, to i jej samej nie było to obce. Poza samodzielnym zarządzaniem majątkiem i działalnością społeczną, jaką ówcześnie nie zajmowało się wiele kobiet, ścięła włosy, nosiła męską marynarkę i krótką spódnicę.

Choć Maria Rodziewiczówna nigdy nie wyszła za mąż, to bardziej pasuje mi do jej postawy podstawowa forma nazwiska. Patrząc na jej zdjęcia widzę panią Marię Rodziewicz, kobietę konkretną, która nie chciała być wtłoczona w suknie, tylko tak, jak jedna z bohaterek „Kwiatu lotosu” przecierała szlaki w kierunku doceniania umysłów silnych kobiet. „My, pionierki nowych dróg i światów, nie możemy się bać, bobyśmy nigdy do celu swego nie doszły. (...) Między naszą bracią wojującą wykwitnąć muszą trzy rzeczy rzadko znane kobietom: odwaga, zimna krew i zdrowie jak stal hartowana.” 

Podziwiam hart ducha Rodziewiczówny, jej odwagę bycia wyróżniającą się osobą i niezłomność na równi z wyjątkowym talentem, który pokazała pisząc „Kwiat lotosu”.